استفاده از SWOT برای بهبودکسب و کار !

جدول SWOT متشکل از 4 حرف انگلیسی S , W , O , T هست . هر کدوم از این حروف ، حروف اول چهار کلمه هستند که هر کدوم مفاهیم مختلفی دارند. از جدول سوات فقط برای تحلیل کسب و کارها استفاده نمیشه بلکه در زمینه های مختلف حتی برای تشخیص زمینه فعالیت حرفه ای فردی هم میشه از ماتریس سوات کمک گرفت.

این جدول دارای 4 ربع هست که در هر ربع اون یکی از موارد زیر قرار میگیره . توجه کنید که نقاط قوت (Strengths) و نقاط ضعف (Weaknesses) جز عوامل درونی هستند و فرصت ها (Opportunities) و تهدید ها (Threats) عوامل بیرونی تاثیرگذار بر کسب و کار ما هستند. 

صاحب هر کسب و کاری که باشید یه سری نقاط قوت در کسب و کار خودتون دارید . این نقاط قوت رو به صورت تیتر وار در ربع اول جدول وارد کنید. توجه کنید که نقاط قوت رو باید در مقایسه با رقبای خودتون بسنجید مثلا اگه کیفیت محصول شما با کیفیت کالای رقبا برابری میکنه این دیگه یه نقطه قوت نیس بلکه یه ضرورت به حساب میاد. بریم با هم یه نمونه از نقاط قوت یه شرکت رو بررسی کنیم . 

• وجود رابطه دوستانه در بین اعضای شرکت 

• کارمندان متعهد و علاقه مند به کار 

• استفاده از یک سیستم CRM عملکردی قوی در شرکت 

• داشتن سرمایه گذاران قوی و معتمد ( منابع مالی قدرتمند )

 

نقاط ضعف هم مثل نقاط قوت در هر کسب و کاری پیدا میشه . سعی کنید با دیدی باز و به دور از تعصب نقاط ضعف رو شناسایی و در ربع دوم جدول سوات یادداشت کنید. به دلیل وجود خصیصه ای به نام اجتناب یا انکار در بشر، ما معمولا دوست داریم نقاط ضعف خودمون یا کسب و کارمون رو ندیده بگیریم اما انکار ضعف ها کمکی به رشد و ارتقاء کسب و کار ما نخواهد کرد. باهم نمونه ای از نقاط ضعف یه شرکت رو بررسی کنیم .

• عملکرد ضعیف در وفادارسازی مشتریان بالفعل 

• سیستم لجستیک ضعیف و پرهزینه 

• نداشتن کارشناس متخصص جهت ایجاد و افزایش لید یا سرنخ های جدید

 

همون طور که گفتیم S و W دو ربع اول جدول سوات هستن که عوامل درون سازمانی رو شامل میشن وما احاطه بیشتری روی این نقاط قوت و ضعف داریم و می تونیم با یه سری برنامه ریزی های مدون نقاط قوت رو حفظ و نقاط ضعف رو بهبود بدیم اما فرصت ها و تهدید ها عوامل بیرونی هستن و ما تسلطی بر اون ها نداریم.

فرصت ها و تهدید ها مثل موج های دریا برای اسکیت سواران هستن که باید جهت درست رو شناسایی کنیم و از اون ها در جهت منافع خودمون استفاده کنیم. 

فرصت ها ، عوامل بیرونی هستند که به نفع کسب و کار ما هستند و با شناسایی اون ها می تونیم به رشد کسب و کارمون کمک کنیم . در زیر نمونه از از فرصت های پیشرو یک کسب و کار رو آوردیم . 

• یک کارخونه تولید کننده لوازم خانگی رو در نظر بگیرید . به تازگی واردات لوازم خانگی به داخل کشور محدود شده ، این محدودیت در واردات یه فرصت برای این کارخانه به حساب میاد

• یک کارخانه تولید آبمیوه ها طبیعی رو در نظر بگیرید . به دلیل شرایط آب و هوایی و وجود باد های سوزان در عراق بخش قابل توجهی از میوه های تابستانی این کشور از بین رفته بنابراین فرصت برای صادرات میوه و آبمیوه به این کشور ها فراهم شده. 

 

برخلاف فرصت ها که همه کسب و کار ها رو به وجد میاره و روزنه های امید رو ، به روی صاحبان مشاغل باز میکنه ، تهدید ها بسیار ترسناک و دلسرد کننده هستند . اما این درست نیس در بخش تحلیل سوات خواهیم گفت که چطور میشه از تهدیدات به نفع کسب و کارمون بهره ببریم . تهدید ها عوامل بیرنی هستند که می تونن به روند رشد کسب و کار ما آسیب بزنن. 

• برای یک کارخانه که 80 درصد مواد اولیه خودش رو از خارج از مرزهای ایران تامین میکنه ، افزایش قیمت دلار یه تهدید جدی به حساب میاد . چون باعث افزایش هزینه ها و در نهایت افزایش قیمت محصول میشه . اگه کالا این کارخانه جزء کالای ضروری نباشه از سبد بسیاری از خانوار ها حذف خواهد شد. 

• مثلا برای یک گرافیست حرفه ای ، عدم وجود قانون کپی رایت در ایران یه تهدید به حساب میاد زیرا افراد دیگه میتونن به راحتی طرح رو کپی کنن

 

خیلی از ماها علاقه مندیم بدونیم که یه ابزار تحلیلی چطور و چه زمانی متولد شده . در مورد SWOT باید گفت که در سال 1964 در سمیناری در شهر زوریخ در کشور سوئیس که با نام " برنامه ریزی بلند مدت " برگزار شد برای اولین بار کلمه SWOT استفاده شد. این کلمه توسط یکی از سخنرانان استفاده شد و به این موضوع اشاره گردید که این کلمه برگرفته از کلمه SOFT آقای همفری هست. 

Albert S. Humphrey یکی از اساتید دانشگاه استنفورد آمریکا بین دهه های 60 و 70 میلادی بود. زمانی که آقای همفری مسئول یه پروژه تحقیقاتی شد برای اینکه استراتژی های خودش رو مورد ارزیابی قرار بده یه روش تحلیلی ارائه داد و نام اون رو SOFT گذاشت . SOFT هم مثل SWOT از کنار هم قرار گرفتن چهار حرف اول چهار کلمه در کنار هم ایجاد شده . 

 

• S به معنای رضایت بخش (Satisfactory)

• O به معنی فرصت ها ( Opportunities )

• F به معنی ایرادها (Faults )

• T به معنی تهدید ها ( Threats )

 

همونطور که در بخش های قبلی گفتیم جدول سوات نوعی شرح حال گیری از کسب و کار به حساب میاد . اما انچه که جدول سوات رو ارزشمند میکنه تحلیل این جدول هست . از تحلیل جدول SWOT میشه راهبردهای بسیار جذابی استخراج کرد. در ادامه به هریک از این تحلیل ها می پردازیم . 

از نقاط تلاقی نقاط قوت و ضعف و فرصت وها و تهدیدات 4 استراتژی پدید میاد به شرح زیر :

SO تلاقی نقاط قوت با فرصت هاست . در این ربع می توانیم با استفاده از برخی از نقاط قوت ، از فرصت ها بهینه ترین استفاده رو ببریم . 

• به طور مثال کسی که به اصول و مبانی طراحی سایت مسلط هست و این نقطه قوت این فرد می باشد . با مشاهده این موضوع که بسیاری از کسب و کارها حتی کسب و کارهای محلی به سمت ایجاد و طراحی سایت در حال حرکت هستند( فرصت ) . تصمیم به ایجاد یک شرکت کوچک خدمات طراحی سایت میگیرد. 

• کارخانه ای که تولید کننده برخی از ابزار آشپزی مانند کفگیر و ملاقه و چاقو هست و منابع مالی غنی دارد( قوت ) . با بالا رفتن قیمت دلار ( فرصت ) و به صرفه نبودن واردات ترازو آشپزخانه ، تصمیم به اضافه کردن یک خط تولید جدید در کارخانه خود میگیرد.

 

WO تلاقی نقاط ضعف و فرصت ها می باشد. در این ربع سعی می کنیم از فرصت های بیرونی برای پوشش و رفع ضعف های درون سازمانی استفاده کنیم. 

• حتما فیلترینگ تلگرام رو به خاطر دارید فیلتر شدن تلگرام یه فرصت برای استارتاپ های پیام رسان بود تا ضعف های دانشی و فنی خودشون رو بهبود بدن و جایگزین پیام رسان های خارجی بشن . اما متاسفانه نتونستن از این فرصت بهره چندانی ببرن و مردم از تلگرام به واتساپ که امکانات محدودی هم داره مهاجرت کردن. 

 

ST ها محل تلاقی نقاط قوت و تهدید ها هستند. فک کنم خودتون حدس زده باشید موضوع از چه قراره ؟! بله گاهی تهدید هایی از بیرون برای کسب و کار ما وجود داره که با تکیه بر نقاط قوت میشه این تهدید ها رو خنثی کرد . 

• فرض کنید شرکتی محصولی رو تولید میکنه که مشابه اون رو کشور چین با قیمت نازل تر به تولید میرسونه و واردات این محصول هم به کشور آزاد هست ( تهدید ) در عوض این شرکت دارای فناوری و تخصص برای عرضه کالای با کیفیت تر هست ( قوت ) در این صورت با وجود قیمت بالاتر این امید هست که مردم از کالای ایرانی با کیفیت تر و طول عمر بالاتر استقبال کنند.

 

یادتون هست در بخش جدول سوات گفتم که از تهدید ها نترسید و ضعف ها رو انکار نکنید. الان در این قسمت متوجه منظورم خواهید شد . استراتژی WT از برخورد نقاط ضعف و تهدید ها به وجود میاد. این نوع استراتژی ، استراتژی حذفی محسوب میشه . ما درست از ناحیه نقاط ضعفمون تهدید میشیم . بنابراین میتونیم این بخش رو حذف یا کمرنگ کنیم . اینکار مثل اینه که وسایل غیر ضروری رو برای غرق نشدن از قایق بیرون بندازیم.

• فرض کنید که یک آژانس تبلیغاتی دارید و انواع روش های تبلیغاتی مثل تبلیغات محیطی مثل تبلیغات بیلبوردی ، تبلیغات گوگل ادز ، تبلیغات شبکه های اجتماعی ، تبلیغات بنری رو دارید . اتفاقا در بخش تبلیغات گوگل ادسنس و گوگل ادز و گوگل ادموب کارمندهای با تخصص پایین دارید ( نقاط ضعف ) و به دلیل تحریم شدن ایران توسط این سرویس ها ، تبلیغ از این طریق با مشکلاتی مواجه هست . بنابراین تصمیم میگیریم برای همیشه یا موقتا ، سفارش تبلیغاتی این بخش رو نپذیریم. 

 

تبیین هدف ، همیشه و در استفاده از هر ابزار تحلیلی مهم هست . شما باید آگاه باشید و بدونید که قصد شما از ترسیم جدول سوات و تحلیل اون چی هست . نقاط قوت و ضعف و تهدید ها و فرصت ها مفاهیم مطلقی نیستن . به این معنی که یه تهدید ممکنه برای یه کسب و کار دیگه فرصت به حساب بیاد . 

برای مثال دو تولید کننده رو در نظر بگیرید که یکی مواد اولیه رو از خارج وارد میکنه و یکی دیگه تماما مواد اولیه اش از داخل ایران تامین میشه . در این صورت بالارفتن قیمت دلار برای کدوم شرکت تهدید و برای کدوم یکی فرصت به حساب میاد؟

جدول سوات دقیقا مثل یه آبمیوه گیری هستش . اگه داخل آبمیوه گیری هویج بریزیم ازش آب پرتغال بیرون نمیاد . بنابراین برای اینکه به استراتژی های قوی دست پیدا کنیم می بایست جدول سوات رو با تکیه بر حقایق پر کنیم و تحقیقات میدانی قوی ای در مورد فرصت ها و تهدیدات داشته باشیم .

دقت کنید که برخی از فرصت هایی که برای کسب و کار ما بوجود میان ممکنه مربوط به یه بازه زمانی کوتاه باشن . بنابراین ما باید تحقیقات کافی داشته باشم تا از فرصت هایی که در بازه های زمانی خاص ایجاد میشه نهایت استفاده رو بکنیم . 

• مثلا همین کرونا با اینکه برای بسیاری از کسب و کارها تهدید به حساب میاد اما برای برخی از کسب و کارها هم یه فرصت بی نظیر هست که فروش خودشون رو چند برابر کنن . فروشگاه های اینترنتی یکی از کسب و کارهایی بودن که در این دوره سود کردن . تاکسی های تلفنی و اینترنتی هم بیش از پیش مورد استفاده مردم قرار گرفتن.

• تهدید ها هم ممکنه همیشگی نباشن و تنها در یک بازه زمانی خاص وجود داشته باشن . پس زمانی که صحبت از تهدید ها می کنیم قبل از هر گونه تصمیم گیری به موقتی یا دائمی بودن تهدید ها توجه کنید. 

ادنل یک سامانه رزرواسیون تبلیغات محیطی هست. ادنل فضایی رو در بستر وب فراهم کرده تا صاحبان رسانه های تبلیغاتی بتونن ، ابزار تبلیغاتی خودشون رو در معرض دید قرار بدن . از طرفی صاحبان کسب و کار ها که خواهان اجاره رسانه های تبلیغاتی هستن می تونن به راحتی تابلو تبلیغاتی مورد نظر خودشون رو انتخاب و به صورت آنلاین اجاره کنن.